مجلس شورای ملی در عهد رضاخان

سلطه ی مطلق رضاخان بر نظام سیاسی ایران عمدتا از طریق تبدیل مجلس از یک مرکز گردهمایی نخبگان سیاسی به یک مجلس کاملا فرمایشی و فرمان بردار صورت گرفت. وی بدون تغییر در نظام نامه انتخاباتی مجلس، ورود به آن را به دقت تحت نظارت خود در آورد. به طوری که شخصاً نتایج هر انتخابات و در نتیجه ترکیب هر مجلس را تعیین می کرد. در طی این مدت ترکیب سیاسی مجلس به گونه ای سامان داده می شد که فقط نمایندگان مطیع اجازه ی ورود پیدا می کردند. مکانیسم نظارتی آن نیز بسیار ساده بود. شاه، به همراه رئیس شهربانی فهرست نامزدهای احتمالی را بررسی می کرد و فقط کسانی در حوزه های انتخاباتی می توانستند در رقابت شرکت کنند که "افراد مناسبی" باشند. نامزدهایی که خارج از این لیست بر رقابت پافشاری می کردند به زندان می افتادند یا تبعید می شدند. به این ترتیب پارلمان از نقش جدی و تعیین کننده اش باز داشته شده و تبدیل به جامه ای تزئینی برای پوشاندن عریانی حاکمیت نظامی شد. سفارت بریتانیا در سال 1305 در گزارشی درباره مجلس شورای ملی آورده است: " مجلس ایران را نمی توان چندان جدی تلقی کرد. هیچ کدام از نمایندگان استقلال رای ندارند. اگر اراده ی شاه بر تصویب لایحه ای قرار گیرد، آن لایحه تصویب و اگر شاه مخالف باشد، آن لایحه از دستور کار خارج می شود. فقط در مواقعی که شاه بی طرف باشد، بحث های بی هدف فراوانی در مجلس در می گیرد." منبع: تاریخ ایران مدرن/نشر نی