در حیرت

گشت ارشاد چه فایده ای دارد؟

سه شنبه, ۱۱ مهر ۱۳۹۱، ۰۵:۴۸ ق.ظ
آسان ترین و دم دست ترین پاسخ به تبیین رفتارهای افرادی که متعلق به گروه دیگری هستند، این است که آنان را مشتی نادان فرض کرد که به واسطه جهل و کوته بینی خود به کارهایی دست  می زنند. چنین مواجه ای با انگیزه ی اعمال افراد از آن جهت خطاست که دو فرض اساسی تحلیل را نفی می کند. از یک طرف چون ناظر بیرونی دارای ارزش ها و چارچوب فکری متفاوت با گروه مورد بررسی است، اعمال آنان را از زوایه خود مورد بازبینی قرار می دهد و به این ترتیب  بسیاری از گفته ها و رفتارهای آنان را منافی عقلانیت می داند. از طرف دیگر هیچ انسان سالمی اقدامی را که غیر عقلانی باشد انجام نمی دهد. به عبارت دیگر وقتی گروهی پیگیر اقداماتی است یعنی حتماً از نظر خود کاری انجام می دهند که عاقلانه است و نتایج خوبی دارد. این دو فرض اساسی برای تحلیل یکی عدم دخالت پیش فرض ها و دیگری فهم یک چارچوب فکری برای درک عقلانیت درون گروهی است. با این مقدمه می توان دقیق تر سوال اصلی این نوشتار را مورد کنکاش قرار داد: گشت ارشاد برای بانیان و حامیان آن چه سودی دارد و چرا این مقدار بر وجود و حضور آن پافشاری می شود؟ بسیاری از افرادی که من می شناسم با ارتکاب همان خطاهای ذکر شده، این طرح را ناشی از حماقت عده ای متعصب می نامند که نه تنها نتیجه ای ندارد بلکه در دراز مدت اثر معکوس خواهد داشت و به زیان دین و دینداری تمام خواهد شد. ولی آیا واقعا چنین است و می توان این همه اصرار و هیاهو را حمل بر نادانی و کوته بینی کرد؟ عقلانیت پشت گشت ارشاد چیست و چرا آن را با وجود هزینه هایش توجیه پذیر می کند؟ شاید مهم ترین دلیلی که از جانب حامیان گشت ارشاد برای حضور آن مطرح می شود به خطر افتادن دینداری و اخلاق به واسطه بد حجابی است. این دسته از موافقان این طور استدلال می کنند که اولاً بد حجابی از عوامل فساد اخلاقی و دینی جامعه است و ثانیاً حکومت دینی به عنوان حافظ دین و اخلاق در جامعه باید با آن مقابله کند. به این ترتیب علاوه بر آنکه که حکومت به عنوان حکومت اسلامی به وظیفه خود عمل کرده است، با یکی از دلایل اصلی فساد در جامعه هم مقابله شده و خیال مومنان از بی تفاوتی حاکمان و مجموعه حکومت نسبت به احکام اسلام و مصالح مسلمین راحت می شود. صرف نظر از بررسی جامعه شناختی ادعاهای فوق در باره فساد جامعه و نتایج این نوع برخورد، چنین طرح مسئله ای برای حکومت نوعی باری برد-برد به حساب می آید. چرا که از یک طرف کارکرد اسلامی و اخلاقی خود را به حفظ حجاب و شعائر دینی ( و نه بسیاری از شاخص های اقتصادی و سیاسی) در جامعه تقلیل داده است و از طرف دیگر با اجرای یک نمایش محدود در تعدادی از میادین تهران رضایت دینداران را از بقا و دوام خود تأمین کرده است. چنین تاکتیکی بسیار بیش از آثار منفی دارای تبعات مثبتی در میان دینداران جامعه است. به طوری که نقش و جایگاه حکومت را در میان آنان عینیت می بخشد و برایشان احساس امنیت خاطر را فراهم می آورد. وجه دیگر لزوم گشت ارشاد، حضور یک نیروی قهر آمیز در مقابله با افرادی است که از نظر نظام در جهت مخالف حکومت قرار گرفته اند. پس از انتخابات 88، بیشتر معترضان و مخالفان از اقشار غیر مذهبی و سکولار جامعه شهری بودند. با وجود گشت ارشاد نوعی هشدار به این قشر داده می شود تا پس از این بیشتر حضور نیروی قهریه را حس کنند و کمتر نسبت به حاکمیت طغیان و سرکشی داشته باشند. به این طریق حاکمیت اقتدار و صلابت خود را در چشم مخالفان تثبیت می کند تا دیگر در فرصت هایی مثل سال 88 به اعتراض و به گمان آن ها به آشوب های گسترده دست نزنند. باید گفت از نظر حاکمیت گشت ارشاد نه تنها واکنشی غیر عقلانی نیست بلکه کاملا حساب شده و دارای تاثیرات و برد مثبتی در حفظ شان و جایگاه نظام است. با حضور نیروهای پلیس در قالب گشت ارشد هم دوستان خشنود می شوند و هم دشمنان حساب کار دستشان می آید تا پس از این جرئت و شهامت عرض اندام در برابر نظام را نداشته باشند. آیا با وجود تأمین این دو هدف هنوز هم می توان گشت ارشاد را ناشی از برنامه ها و اقداماتی مشتی افراد متعصب و نادان دانست؟
  • حیران

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی